Merhabalar,
Bu makalemizde sizlere Windows Server 2019 Hyper-V Failover Cluster kurulumunun nasıl yapılacağını detaylı bir şekilde anlatacağız. Makalemizde aşağıdaki sıralama ile işlemleri adım adım uygulayacağız.
- Topoloji
- Sunuculardaki IP Yapılandırması
- Hyper-V ve Failover Clustering Kurulumu
- Hyper-V Virtual Network Switch Oluşturulması
- iSCSI Target Server Kurulumu ve Virtual Disk Oluşturulması
- Cluster Sunucularının iSCSI Target Server’a Bağlanması
- Hyper-V Failover Cluster Oluşturulması
- Failover Yapısında Sanal Sunucu Oluşturulması ve Kurulumu
- Cluster Sunucuları Arası Geçiş Senaryoları
Server 2019 Hyper-V Failover Cluster Kurulumu
Öncelikle Hyper-V Failover Cluster’ın ne olduğunu ve hangi amaç için kullanıldığını kısaca özetleyelim.
Hyper-V Failover Cluster birden fazla sunucunun ortak bir Hyper-V grubu altında toplanarak birbirleri arasında yük dağılımı yaptığı, temelinde sunucularda fiziksel bir sorun olması ihtimaline karşı “sanal sunucuların her zaman erişilebilir olması” prensibi olan bir High Availability altyapısıdır. Bu yapı sayesinde fiziksel sunucuların herhangi birinde bir problem yaşanması veya sunucularda yapılacak fiziksel veya yazılımsal güncellemeler esnasında sanal sunucular ve sunduğu hizmetler kesintiye uğramadan diğer sunucular arasında paylaştırılabilir ve olası kesintilerin önüne geçilmiş olur.
Eğer yapınızda bir sunucu var veya birden fazla sunucu olmasına rağmen Cluster yapısı kurmak istemiyorsanız, aşağıdak linkten Hyper-V kurulum adımlarını takip ederek Windows üzerinde sanallaştırma ortamınızı oluşturabilirsiniz.
Şimdidım adım Cluster yapımızın kurulumuna başlayalım.
1- Topoloji
Öncelikle nasıl topoloji ile Hyper-V Failover Cluster yapısını oluşturduğumuzu anlatalım.
Cluster yapımızda 4 adet sunucumuz mevcut. Bu sunucuların görevlerini kısaca özetleyecek olursak;
- DC : Bu sunucumuz Domain Controller görevi yapmakta.
- Storage : iSCSI Target Server rolü yüklü olacak sunucumuz Storage rolünü yürütecek. Üzerine sonradan eklediğimiz 200GB’lık diski Cluster yapısı için kullanacağız.
- Hypernode1 ve Hypernode2 : Üzerinde Hyper-V ve Failover Clustering rolleri yüklenecek olan sunucularımız. Kuracağımız sanal sunucular burada olacak.
Not : Cluster yapısı kurulacak ortamda fiziksel bir Storage mevcut ise, Storage görevi görecek bir Windows Server yapılandırmanıza gerek bulunmamaktadır. Storage arayüzü üzerinde Cluster için bir volume oluşturup, ardından Hyper-V node’larına map’leme yapmanız yeterlidir. Yapınızda Storage haricinde SAN Switch mevcut ise bu map’leme işlemini SAN Switch üzerinde yapmalısınız.
2- Sunuculardaki IP Yapılandırması
DC üzerinde domain haberleşmesi için bir adet network kartı mevcut olacak.
Storage üzerinde domain ile haberleşmek için bir adet network kartı kullanacağız. Bu network kartına ek olarak ise Storage görevinde çalışmak üzere farklı IP bloğundan IP adresi atayacağımız bir network kartı kullanacağız.
Hypernode1 ve Hypernode2 sunucuları üzerinde ise benzer şekilde Domain ve Storage ile haberleşme için birer network kartı mevcut. Bunlara ek olarak ise Cluster yapısında olacak bu sunucuların birbiri ile haberleşmeleri için ayrı bir network kartı eklenerek IP yapılandırmaları yapıldı.
3- Hyper-V ve Failover Clustering Kurulumu
Şimdi sıra Cluster yapısı kuracağımız sunucularımıza Hyper-V ve Failover Clustering rollerini kurmaya geldi. Bu rolleri Hypernode1 ve Hypernode2 üzerinde kuruyoruz.
Add Roles and Features bölümüne tıklayarak rol kurulumunu başlatıyoruz.
Role-based or Feature-based Installation seçeneğini seçiyoruz.
Select destination server ekranında sunucumuzu seçerek ilerliyoruz.
Select server roles ekranında Hyper-V rolünü seçiyoruz ve devam ediyoruz.
Select Features bölümünde Failover Clustering‘i seçerek ilerliyoruz.
Hyper-V ekranında rol hakkında ön bilgilendirme ekranı bizleri karşılıyor. Next diyerek ilerliyoruz.
Create Virtual Switches bölümünde şimdilik bir yapılandırma yapmıyoruz. Next diyerek ilerliyoruz.
Virtual Machine Migration ekranında da herhangi bir ayar yapmadan ilerliyoruz.
Default Stores ekranında sanal sunucuların nerede tutulacağını belirtebileceğimiz bir bölüm gelmektedir. Biz sanal sunucuları Storage üzerinde bulunduracağımız için bu ekranda herhangi bir ayar yapmadan devam ediyoruz.
Confirm installation selections ekranında Restart the destination server automatically if required seçeneğini seçerek onaylıyoruz. Rol kurulumu sonrası sunucu yeniden başlatılacak.
Rollerimizin kurulumu başladı.
4- Hyper-V Virtual Network Switch Oluşturulması
Her iki sunucumuza da rollerimizi kurup yeniden başlattıktan sonra Hyper-V yönetim konsolunda Virtual Switch ayarlarını yapmaya başlıyoruz. Bu işlemleri Hypernode1 ve Hypernode2 üzerinde yapıyoruz.
Hyper-V konsolunu açıyoruz ve Virtual Switch Manager bölümüne tıklıyoruz.
Yapılandıracağımız sanal sunucular dış ortamda bulunan Domain Controller ile aynı IP bloğunda olacağı için karşımıza gelen ekranda External seçeneğini seçerek Create Virtual Switch seçeneğini seçiyoruz.
Eğer kullanacağınız sanal sunucular sadece kendi aralarında haberleşecek ise Internal veya Private seçeneklerini kullanabilirsiniz.
External olarak oluşturduğumuz Switch ayarlarında hangi network kartını kullanacağımıza dair bir ekran karşımıza geliyor.
Burada Hypernode1 ve Hypernode2 sunucularda sanal sunucular için ayrıca oluşturduğumuz VM network kartlarını seçtiğinizden emin olunuz!!!
Yapılandırma tamamlandıktan sonra belirlediğimiz isimde yeni bir network kartı oluştu. Akabinde network kartının IP yapılandırmasını yaparak işlemi tamamlıyoruz.
5- iSCSI Target Server Kurulumu ve Virtual Disk Oluşturulması
Şimdi sıra Cluster yapısında çalışacak olan sanal sunucularımızın tutulacağı diski yapılandırmada. Burada yapılacak rol kurulumları ve yapılandırmaları Storage sunucusu üzerinde yapacağız.
Storage olacak sunucumuzun rol ekleme ekranında File and Storage Services > File and iSCSI Services bölümünün altında iSCSI Target Server seçeneğini seçerek ilerliyoruz ve rolü kuruyoruz.
Rol kurulumundan sonra Server Manager ekranında File and Storage Services > iSCSI bölümüne giriyoruz.
Disk oluşturmak için to create and iSCSI virtual disk, start the New iSCSI Virtual Disk Wizard seçeneğini seçiyoruz.
Karşımıza gelen Select iSCSI Virtual Disk Location ekranında sanal sunucuları barındırmak için kullanacağımız diskimizi seçiyoruz ve ilerliyoruz.
Specify iSCSI Virtual Disk Name ekranında diskimizin adını belirliyoruz. Quorum adını vereceğimiz ilk diskimizi Cluster bilgilerimizi tutmak ve sunuculardan birinin arızalanması durumunda Cluster yapısının ayakta kalıp kalmaması için yapılacak oylamada oy kullanması için oluşturacağız.
Quorum diskimiz için 1GB boyutunda bir disk oluşturmamız yeterlidir. Disk boyutunuzu MB, GB veya TB boyutlarında belirtebilirsiniz.
Assign iSCSI Target bölümünde yeni bir target oluşturacağımız için New iSCSI Target seçeneğini seçerek ilerliyoruz.
Yeni oluşturduğumuz Target’ın adını belirleyerek devam ediyoruz.
Oluşturduğumuz Target’a erişecek sunucuları eklememiz gerekmekte. Add butonuna basarak Cluster sunucularımızı eklemeye başlıyoruz.
Karşımıza gelen ekranda Hypernode1 ve Hypernode2 sunucularımızın Storage IP adreslerini yazarak OK diyoruz ve erişim vereceğimiz sunucular listesine ekliyoruz.
Sunucularımıza erişim yetkisini verdik. Next diyerek ilerliyoruz.
Authentication ekranında isteğe bağlı olarak kimlik doğrulama yöntemleri ekleyebilirsiniz. Bu ekranda herhangi bir yapılandırma yapmadan devam ediyoruz.
Confirm Selections ekranında yapmış olduğumuz ayarlamaların genel bir özeti karşımıza çıkıyor. Create diyerek diskimizi oluşturuyoruz.
Quorum diskimiz başarılı bir şekilde oluşturuldu.
iSCSI ana ekranımızda diskimizi görebiliyoruz. Sanal sunucuların içerisinde barınacağı diskimizi oluşturmak için boş bir alanda sağ tıklıyoruz ve New iSCSI Virtual Disk seçeneğini seçiyoruz.
Quorum diskimizdeki işlemlerin birebir aynısını uygulayarak Failover diskimizi de oluşturuyoruz.
Failover diskimizi de başarılı bir şekilde oluşturduk.
6- Cluster Sunucularının iSCSI Target Server’a Bağlanması
Şimdi ise Storage sunucumuz üzerinde oluşturduğumuz Failover diskimizi Hypernode1 ve Hypernode2 sunucularımıza bağlayacağız. Buradaki tüm işlemleri her iki sunucuya da birebir uyguluyoruz.
Disklerimizi iSCSI üzerinden bağlayacağımız için başlat menüsünde iSCSI Initiator yazarak paneli açıyoruz.
Karşımıza gelen Targets ekranında Storage sunucumuzun IP adresini yazarak Quick Connect butonuna basıyoruz.
Sunucularımız Storage üzerindeki disklere başarılı bir şekilde bağlandı.
Server Manager üzerinde iSCSI ekranını kontrol ettiğimizde her iki diskimizi de Connected olarak görüyoruz.
Şimdi ise Disk Management ekranı üzerinde Failover diskimizin biçimlendirme işlemini yapacağız.
Not : Failover diskinin biçimlendirme işlemini bir tane sunucudan yapmanız yeterlidir. Disk biçimlendirme işlemlerini Hypernode1 üzerinde yapıp, Hypernode2 üzerinde sadece diski Online konuma getirmemiz yeterlidir.
Disk Management ekranında Failover diskimize sağ tıklayarak Online duruma çekiyoruz.
Diski Online etme işlemimizin ardından diske tekrar sağ tıklayıp Initialize Disk seçeneğini seçiyoruz.
Karşımıza çıkan ekranda herhangi bir değişiklik yapmadan MBR olarak seçiyoruz.
Eğer ayırmış olduğunuz diskin boyutu 2.2 TB’dan büyük olacak ise GPT formatını seçmeniz gerekmektedir. Disk boyutu 2.2 TB’dan düşük olsa bile GPT olarak yapılandırma yapabilirsiniz. GPT’nin geriye dönük Windows versiyonlarında uyumlu olmama gibi bir durum söz konusu olduğundan dolayı aşağıdaki linkten işletim sistemi desteği ile ilgili detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.
Windows support for hard disks that are larger than 2 TB
Windows support for hard disks that are larger than 2 TB
Diskimizi Initialize ettikten sonra sıra Volume oluşturma aşamasına geldi. Failover diskimize sağ tıklayıp New Simple Volume seçeneğini seçiyoruz.
Disk alanımızın tamamını seçip Next diyoruz.
Volume için Windows üzerinde harf ataması yapıyoruz.
Oluşturduğumuz partition’a isim verip ilerliyoruz.
Karşımıza çıkan son ekranda yaptığımız seçimlerin bir özeti çıkıyor. Finish diyerek disk biçimlendirmesini tamamlıyoruz.
Diskimiz başarılı bir şekilde biçimlendirildi.
Hypernode2 sunucumuza giderek diski Online konuma getiriyoruz.
Diskimiz başarılı bir şekilde Online duruma geldi.
7- Hyper-V Failover Cluster Oluşturulması
Sanal sunucuları barındıracağımız Failover diskini Hypernode1 ve Hypernode2 sunucularına bağladıktan sonra sıra Cluster yapısını oluşturmaya geldi.
Cluster oluşturma aşamalarını herhangi bir sunucu üzerinden yapabilirsiniz. (Hypernode1 veya Hypernode2)
Cluster yapısını oluşturmadan önce Cluster’a dahil edeceğimiz sunucuların uygun olup olmadığını denetlememiz gerekmekte.
Failover Cluster Manager konsolunu açıp Validate Configuration seçeneğini tıklıyoruz.
Karşımıza gelen Select Servers or a Cluster ekranında sunucularımızı eklememiz gerekmekte. Bunun için Browse butonuna tıklayıp sunucularımızı ekleyerek OK butonuna tıklıyoruz ve ilerliyoruz.
Testing Options ekranında Run all tests seçeneğini seçerek ilerliyoruz.
Confirmation ekranında hangi sunucuların hangi testlerden geçirileceğine dair bir bilgi ekranı karşımıza çıkıyor. Next diyerek ilerliyoruz.
Sunucularımızın üzerindeki testler başladı.
Summary ekranında sunucularımızın başarılı bir şekilde testleri tamamladığını görüyoruz. Finish diyerek bu ekranı kapatıyoruz.
Sunucularımız testleri geçtiğinden dolayı Create Cluster seçeneğini seçerek Cluster oluşturma işlemine başlıyoruz.
Karşımıza gelen Select Servers ekranında Browse butonuna basarak Cluster’a dahil olarak sunucularımızı ekliyoruz ve ilerliyoruz.
Access Point for Administrating the Cluster ekranında Cluster isimlendirmesini, hangi network kartı üzerinden haberleşme sağlanacağını ve Cluster IP adresinin ne olacağını belirterek ilerliyoruz.
Confirmation ekranında yapacağımız konfigürasyonların bir özetini görüyoruz.
Cluster oluşturma işlemimiz başlatıldı.
Cluster kurulumumuz tamamlandı. Finish butonuna basarak bu ekranı kapatıyoruz.
Cluster kurulumundan sonra her iki sunucumuzu da Up konumda görebilmekteyiz.
8- Failover Yapısında Sanal Sunucu Oluşturulması ve Kurulumu
Cluster yapısını oluşturduktan sonra şimdi sıra sanal sunucu oluşturmada. Sanal sunucuyu Cluster üzerinde kuracağımız için sunucular arası migrate edebilecek ve sunuculardan herhangi biri arızalansa bile sorunsuz bir şekilde diğer sunucuda çalıştırabileceğiz.
Sanal sunucu kurulumunu başlatmak için Roles üzerine sağ tıklayıp Virtual Machines > New Virtual Machine seçeneğini seçiyoruz.
Kurulumu yapacağımız fiziksel sunucuyu seçiyoruz.
Before You Begin ekranında kısa bir bilgilendirme ekranı karşımıza çıkıyor. Next diyerek ilerliyoruz.
Specify Name and Location bölümünde sunucumuzun ismini ve nereye kurulacağını belirtiyoruz. Kurulumu Cluster için oluşturmuş olduğunuz diske yapmayı unutmayınız!
Specify Generation ekranında sanal sunucunun hangi jenerasyonda kurulacağını seçiyoruz. Kurulumlarımızı eski nesil Windows üzerinde yapmayacağımız için Generation2 seçerek devam ediyoruz. Windows7 vb. UEFI desteği olmayan işletim sistemleri kuracak iseniz Generation1‘i seçebilirsiniz.
Assign Memory ekranında sanal sunucumuzun RAM miktarını ayarlayarak devam ediyoruz.
Configure Networking bölümünde daha önceden Hyper-V üzerinde oluşturduğumuz network kartını seçerek ilerliyoruz.
Connect Virtual Hard Disk bölümünde sanal sunucumuz için yeni bir disk oluşturup boyutunu belirtiyoruz. Mevcutta disk mevcut ise veya şimdilik disk ataması yapmayacak iseniz alttaki seçenekleri kullanabilirsiniz.
Installation Options ekranında kurulumu yapacağımız iso dosyasını seçip ilerliyoruz.
Summary ekranında yaptığımız ayarlamaların bir özetini görüyoruz. Finish diyerek sanal sunucuyu oluşturuyoruz.
Sanal sunucumuz başarılı bir şekilde oluşturuldu.
Şimdi sanal sunucumuza işletim sistemi kurulumuna başlayacağız. Öncelikle sanal sunucuya sağ tıklayıp Connect diyoruz.
Virtual Machine Connection ekranı karşımıza geldi. İşaretlemiş olduğumuz butonlardan herhangi birine basarak sunucuyu çalıştırıyoruz ve default bir Windows Server 2019 kurulumu yapıyoruz.
Sanal sunucu kurulumumuzu sorunsuz bir şekilde tamamladık.
9- Cluster Sunucuları Arası Geçiş Senaryoları
Bu aşamada ise fiziksel sunucularımızdan herhangi birinde arıza yaşanması durumunda sanal sunucumuzda nasıl bir durum değişikliği olacağının testlerini gerçekleştireceğiz.
Öncelikle sanal sunucumuzun üzerinde bir klasör açıp içinde TEST adında bir not defteri oluşturuyoruz. Note defterine örnek olarak bir cümle yazıp o anki çalışma anını simüle ediyoruz. Tam çalışma esnasında fiziksel sunucuda arıza yaşanır ise çalışmamızın yarım kalıp kalmayacağını test edeceğiz.
Sanal sunucunun üzerinde çalıştığı Hypernode1 sunucumuzun Cluster servisini durduruyoruz.
Cluster servisinin durdurulması sonrasında, oluşturmuş olduğumuz sanal sunucunun Hypernode2 sunucusuna migrate edildiğini görmekteyiz.
Hypernode1 sunucumuz Down konuma geçti.
Sanal sunucumuz Hypernode2 üzerinde iken, çalışmamıza devam ettiğimiz not defterine birkaç ekleme daha yapıyoruz.
Daha sonra ise Hypernode1 sunucumuzun Cluster servisini tekrar başlatıyoruz.
Hypernode1 sunucumuz tekrar Cluster yapısına dahil oldu.
Felaket senaryolarında olduğu gibi Hypernode2 sunucumuzu direkt Poweroff konuma getirip tamamen erişilemez hale getiriyoruz. Şuan Hypernode2 sunucusuna ping atamamaktayız.
Hypernode2 sunucumuzu tamamen kapatmış olsak bile sanal sunucumuzun Hypernode1 üzerinde kaldığı yerden çalışmakta olduğunu görüyoruz.
